Interview Samantha en Nadia - Werken bij Heemstate

Werken bij Heemstate van ViVa! Zorggroep: een bijzondere baan in de zorg

Heemstate is een afdeling die deel uitmaakt van woonzorgcentrum Meerstate in Heemskerk. Het is een voor Nederland unieke zorgafdeling.

Er wonen maximaal 24 mensen die kampen met de combinatie van dementie én ernstige psychiatrische problemen. Dat betekent dat zij naast een haperend geheugen en vergeetachtigheid ook te maken hebben met bijvoorbeeld apathie, agressie, angst of psychoses. Een hecht team van zorg- en welzijnsmedewerkers en ondersteunende collega’s staan 24/7 voor hen klaar. De zorg is complex en intensief.

Wat moet je in huis hebben om te werken bij Heemstate? Verzorgende IG’s Samantha en Nadia vertellen je er alles over.

Samantha: “Je moet echt interesse en gevoel voor deze groep mensen hebben en je willen verdiepen in het hoe en waarom van hun gedrag. Zodat je begrijpt wat er gebeurt in het hoofd van je cliënt en hoe je daar het beste mee om gaat. We hebben het over probleemgedrag, waarbij je goed moet bedenken, dat het gedrag zelf niet het probleem is. Het gaat om het effect van dat gedrag: lijdt iemand zelf onder dat gedrag of  zijn ze een gevaar voor zichzelf of hun omgeving. Daarom ben je de hele dag alert, observeer je en houd je hun gedrag en eventuele veranderingen goed in de gaten.”

Nadia: “Het analyseren van probleemgedrag gebeurt via een aantal vaste processen en altijd multidisciplinair. Dat betekent dat een heel team van mensen allemaal vanuit hun eigen kennis meedenkt in wat er aan de hand is en wat de best passende zorg is. Tijdens je dagelijkse werk heb je veel één op één aandacht voor je cliënt. Hoe eerder je ziet dat er iets aan de hand is, hoe eerder je je cliënt ook kunt begeleiden. Wat je functie ook is, iedereen helpt hieraan mee.”

Bij het signaleren van probleemgedrag bij mensen met dementie is probleemverheldering de eerste stap: om welk gedrag gaat het, in hoeverre en op welke manier is het een probleem, bij wie is sprake van lijdensdruk, is er sprake van gevaar en voor wie.

Samantha: “Probleemgedrag is eerder de norm dan een uitzondering op een werkdag. Je moet daarom  stevig in je schoenen staan. Met deze cliëntengroep is het best ingewikkeld om contact te maken. Ik blijf het bijzonder vinden als het lukt om kleine geluksmomentjes voor elkaar te krijgen of een doorbraak te zien in een voor hun lastige situatie. Je ziet een glimlach op hun gezicht en maakt  op een bepaald vlak toch even dat contact.”

Nadia vult aan: “Eén van de bewoners is een mevrouw met psychoses. Zij daagt mij altijd uit, als ik haar help met douchen. Dan kan ze heel lelijk en boos doen. Ik trek me dat niet persoonlijk aan en doe een aantal handelingen waarvan ik weet dat ze daar rustig van wordt. En dan zit ze uiteindelijk toch heerlijk schoongewassen in de woonkamer. Het komt ook voor dat mensen plotseling heel erg in de war raken. Ik zorg er voor dat ze beetje bij beetje weer rustig worden. Dat is fijn voor henzelf en voor hun omgeving.”

Uit allerlei onderzoek is gebleken dat een dagritme met structuur en regelmaat een positief effect heeft op de bewoners van Heemstate. Toch betekent dat niet dat iedere dag er hetzelfde uitziet, of dat iedereen ‘hetzelfde programma volgt’.

Nadia vertelt: “Je dag kan altijd anders lopen dan gepland, hierop moet je kunnen inspelen en het moment pakken. Stel dat iemand aangeeft dat hij of zij wil schilderen, dan ga je niet eerst je andere taken doen met de boodschap naar de bewoner: zullen we straks schilderen? Ik moet eerst wat ander werk afmaken. Tegen die tijd zijn ze afgeleid en willen ze niet meer. Dan heb je de kans om samen een activiteit te doen, gemist.”

Samantha: “Wij zorgen voor de dagstructuur. Dat geeft rust en houvast voor de bewoners. Die structuur is niet voor iedereen hetzelfde. Hun vroegere leven heeft hier ook invloed op. Zo is er iemand die vroeger vrachtwagenchauffeur was. Hij is nog steeds om 04.00 uur ’s morgens al helemaal wakker en klaar voor de dag. Dat is een gewoonte die hem houvast geeft, en daar proberen we in mee te gaan.”

Nadia haakt hier lachend op in: “Ze zullen van alles uit de kast halen om uit dat ritme te breken, echt waar, je wordt uitgedaagd. Het is de kunst om daar toch iedere keer weer naar terug te sturen. We zorgen daarmee voor de bekende rust, reinheid en regelmaat.”

Vooruit denken, signaleren en daar goed op reageren. Het is de basis van de zorg die het team geeft aan de bewoners van Heemstate. Bij ViVa! word je daar ook in getraind.

Samantha: “We hebben de cursus ‘de-escalerend werken’ gevolgd. Daar leer je hoe je signalen van cliënten opvangt. Die signalen bestempel je als groen, oranje of rood. Groen betekent dat alles in orde is, oranje is bijvoorbeeld als een bewoners onrustiger wordt of begint te mopperen. En bij rood is er echt wat aan de hand. Dat kan een fysieke aanval zijn, of schelden of dat iemand ernstig in de war raakt. We zijn altijd alert op een rode situatie en weten hoe we samen met collega’s de rust kunnen herstellen. We vertrouwen daarin op elkaar.“

Er zijn verschillende dingen die bijdragen aan een goede werksfeer met deze bijzondere doelgroep die intensieve zorg nodig heeft. Duidelijk communiceren en duidelijke grenzen aangeven. Met de bewoners en met elkaar. Ook als iets niet goed gaat, dan is dat bespreekbaar. Het team moet op elkaar kunnen vertrouwen.

Samantha: “Voor mij is levenservaring belangrijk om mijn werk goed te kunnen doen. Dat je kunt reflecteren op je eigen gedrag en acties en op die van de cliënt. Daarnaast is kennis van psychogeriatrie mooi meegenomen. Je leert het gedrag van de cliënten als het ware ‘lezen’. Medicatie is niet altijd de oplossing. Je moet verder kijken. Waarom is een cliënt heel erg van slag? De oorzaak kan iets simpels zijn, bijvoorbeeld dat hij of zij honger heeft, maar dat niet goed kan uitdrukken. Dan is het probleem al verholpen door ze te helpen met wat eten.”

“En met relativeringsvermogen en humor kom je heel ver”, zegt Nadia. “Na een moeilijke situatie met een cliënt evalueren we ook meteen met elkaar. Is het heel ernstig dan hebben wij ook een psycholoog beschikbaar om mee te praten. En hoe begaan we ook zijn, geloof het of niet, maar we kunnen het werk echt achter ons laten als we naar huis gaan. We lopen vrolijk samen de deur uit. Morgen is er weer een dag!”

Word jij enthousiast van het verhaal van Samantha en Nadia en zie je jezelf werken met en voor de bewoners van Heemstate?

Klik hier om de vacatures te bekijken